Nieuwe woorden bij een oud verhaal
een eigentijdse kijk op christelijke religie
theologische uitgeverij Narratio
ISBN 978 90 5263 896 6
Korte inhoudsopgaaf
Voorwoord
Met dank aan
Hoofdstuk 1. Proloog
Hoofdstuk 2. Korte inhoud van de vier delen
Deel I Wie is de mens?
Hoofdstuk 3. Antropologische notities
Hoofdstuk 4. Godsdienstpsychologie en godsdienstpedagogiek over een
levensvisie die zich ontwikkelt
Hoofdstuk 5. Wat ongunstig en wat gunstig is voor een evenwichtige levensvisie
Deel II Maatschappelijke en culturele ontwikkelingen sinds WO II
Hoofdstuk 6. Hoe de maatschappij veranderde
Hoofdstuk 7. Ontwikkelingen op het gebied van godsdienst en kerk
Hoofdstuk 8. Ontwikkelingen in de filosofie
Hoofdstuk 9. Ontwikkelingen in de kunst
Deel III De Bijbel, het verhaal van mens en God
Hoofdstuk 10. Theologen die vorm gaven aan de ontwikkelingen van de bijbelse theologie in het bijzonder na WO II
Hoofdstuk 11. Een eigentijdse kijk op christelijke religie
Deel IV Nieuwe woorden bij een oud verhaal
Hoofdstuk 12. Woorden met inhoud
Hoofdstuk 13. Waardevolle woorden in de praktijk
Hoofdstuk 14. Epiloog
Samenvatting
Dit essay richt zich op de vorming van een persoonlijke levensbeschouwing. Bij dat proces hoort dat men weet te reflecteren op zichzelf en ook voor zichzelf in staat is uit te zoeken met behulp van welke waarden men inhoud en zin aan het eigen leven wil geven.
Om die reden stel ik allereerst de vraag naar wat, gezien vanuit de antropologie en de psychologie, onmiskenbaar bij een mens hoort. Geconstateerd wordt dat er vier relaties zijn waarmee ieder mens heeft te maken: De relatie met zichzelf, de ander, de natuur/cultuur en het transcendente. Binnen die relaties ervaart men verlangens naar het ware, goede en schone. Deze beide gegevens bepalen het verdere verloop van het boek.
In het tweede deel wordt de mens in onze tijd en cultuur geplaatst. Wat is er gebeurd op het terrein van godsdienst en kerk en hoe is dit te vergelijken met wat in filosofie en kunst gebeurde, twee andere geesteswetenschappen. Die vergelijking wordt gemaakt met behulp van een model dat gevormd wordt door die vier relaties waarbij de verlangens naar het ware, goede en schone de ondertoon vormen. Deze vergelijking biedt de lezer de gelegenheid zich te verrijken met de gedachten van anderen die met dezelfde vragen bezig waren.
In deel drie bespreek ik de gedachten van bekende theologen van na WO II. Dat gebeurt opnieuw met behulp van het model van de vier relaties. Vervolgens kom ik tot de formulering van ‘een eigentijdse kijk op christelijke religie’. Gedachten over God, Jezus, de Heilige Geest, de voorzienigheid, de drieëenheid, hemel en hel, het mensbeeld van de Bijbel, het kwaad en verzoening worden tegen het licht gehouden. In plaats van de oudere formuleringen zoek ik naar woorden die de centrale begrippen van de bijbel voor onze tijd relevant maken.
In het laatste deel komen de lijnen van de vorige delen bij elkaar. Dat wil zeggen dat gedachten over wat een mens nodig heeft, op grond van psychologische basisbehoeften en vanwege de hedendaagse cultuur, hier gelegd worden naast de grondwoorden van de Bijbel. Daaruit blijkt dat die grondwoorden een grote bijdrage kunnen leveren aan de persoonsvorming omdat ze aansluiten bij de verlangens van een mens naar het ware, goede en schone. Zo kom ik uiteindelijk tot het formuleren van waardevolle woorden die aanzetten kunnen zijn om toe te passen in gezin, school en kerk.